Facebook, WhatsApp, Instagram ve Messenger uygulamalarının bir çatı altında bulunduğu Facebook Inc.’nin adı Mark Zuckerberg tarafından yakın geçmişte Meta olarak değiştirildi. Son zamanlarda ilgi duymasa bile herkesin sıklıkla duyduğu Metaverse nedir, neden son zamanlarda bu kadar çok gündem oldu ve bu yeni sanal dünyada mimarlığı neler bekliyor sorularına bu yazımızda cevap arayacağız.
Metaverse Nedir?
Günümüzde her sektörün gündeminde olan metaverse ile ilgili kesin olarak söylenebilecek bir şey var ise, o da meta’nın kelime olarak nereden geldiğidir. Bu terim, Neal Stephenson’ın Snow Crash adlı romanında konu olarak işlediği 21. Yüzyıl distopyasındaki sanal dünya geleceğinin hayalini tanımlamak için kullandığı terimdir.
Snow Crash’te metaverse, sanal olarak gayrimenkulün alınıp satılabildiği bir evreni anlatmaktadır. Kitapta, kişiler kendi seçtikleri veya özelleştirdikleri 3D avatarlarla bu eylemi meta sanal dünyasında gerçekleştirirler. 1992 yılında yayımlanan bu kitapta anlatılan sanal ortam, avatar ve VR kavramları yaşadığımız bu zamanda da yer almaktadır. Bugün bu kavram Meta'nın resmi sitesinde şu şekilde geçmektedir: "Metaverse", sizinle aynı fiziksel alanda olmayan diğer insanlarla oluşturabileceğiniz ve keşfedebileceğiniz bir dizi sanal alan. Arkadaşlarınızla buluşabilir, çalışabilir, oynayabilir, öğrenebilir, alışveriş ve daha pek çok şey yapabilirsiniz. Metaverse, illa ki çevrimiçi olarak daha fazla zaman geçirmekle ilgili değil geçirdiğiniz zamanı daha anlamlı kılmakla ilgilidir.
Konuya hâkim olmayan birçok kişinin de düşündüğü gibi metaverse sadece Mark Zuckerberg ’in oluşturacağı bir evren değildir. Metaverse zaten var olmakta olup birçok kişinin aslında çoktan deneyimlediği bir mekândır. Bu dünya sanal oyunlarla zaten inşa edilmiş haldeydi. Fakat 2019 yılında ortaya çıkan pandemi süreci ile insanların fiziksel dünya ile olan ilişkisinde büyük ölçüde kopukluklar oluşmuş ve dijital kanallar daha çok deneyimlediğimiz mekânlara dönüşmüştür.
Fiziksel mekânların kısıtlamasından en çok etkilenen marketlerden biri olan perakende mağazaları bu süreçte ürünlerini tanıtımında farklı stratejiler geliştirmiştir. Moda dünyasının öncü ve yenilikçi markası Balenciaga, 2021 sonbahar koleksiyonunu Afterworld: Age of Tomorrow video oyunuyla tanıtma yolunu tercih etmişti. Kısacası değişen insani ilişkilerde fiziksel temas yerini sanal bağlantılara bırakmak zorunda kaldı ve bu süreçte yükselişe geçen internet ve yazılım bazlı şirketler oldu.
Metaverse Dünyasının Mimarlar İle İlişkisi
Sanal oyunlar meta veri deposunun en iyi taşıyıcısı olarak kabul edilmektedir ve aslında Metaverse’ün bir koludur. Sanal oyunların meta veri tabanına sahip olması ve oyuncuya özgür deneyim imkânları sunması ile merak ve bağlılığı arttıran bir yapısı vardır. Özellikle mimarların ilişki kurmasına imkân sağlayan veya başka bir bakış açısıyla mimarlara ihtiyaç duyan bir ortamdır. Örnek verilecek olursa SimCity bu duruma çok iyi uymaktadır. Hatta birçok şehir tasarımcısı bu oyunu ilham verici bir oyun olarak değerlendirmiştir. Çünkü bir inşa süreci içeren oyun mimarlıkla ilişkisi kuvvetlidir.
Genel olarak da bir oyunun tasarımı ve sanal ortamın oluşturulması fiziki dünyadaki tasarım ve inşa sürecine benzemektedir. Gerçek dünyada mimarların tasarımını ve inşasını gerçekleştirdikleri mekânlar bu sefer sanal ortamda, sanal mekânlara dönüşmüştür. Aynı zamanda mimarlar da 3D modelleme programlarını kullanmaktan öte son zamanlarda yapay zekâ, hesaplamalı tasarım gibi algoritma sistemlerini tasarım sürecine entegre etmeye ve ortaya çıkacak mekânsal ürünün maksimum düzeyde doğru tasarım seviyesine ulaşması için kullanmaya başlamışlardır. Bu da oyun tasarımı ve hesaplamalı tasarım gibi programlama dil bilgisi gerektiren alanların bir diğer ortak noktasıdır. Python uzmanlarca öğrenebilirlik bakımından nispeten daha kolay bir programlama dili olarak tanımlanmaktadır.
Sanal Dünyada Mimarın Yeri
Mimarlık, sanal dünyada anılmaya başladı. Değişen dünyayla birlikte her geçen gün insanlar ve yaptıkları meslekler de değişiyor. Mimarın görevi olan mekân, hacim oluşturma görevi ve onunla birlikte gelen çevrelenme hissi gelecekte metaverse ortamında ihtiyaç duyacağımız bir dünya gibi duruyor. Mimarların alışık olduğu mekân oluşturma bilgisi ve yeteneği sanal dünyaya evirilecek veya çoktan evirilmeye başladı.
Metaverse dünyasında da bu sanal mekânların oluşturulması, tasarlanması gerektiği düşünülürse bunu gerçeğe dönüştürebilecek en uygun kişi mimarlar olacaktır. Dünya markası H&M’in de dükkân açtığı 7 Aralık 2021’de CEEK’in kendi resmi Twitter hesabında duyurmasıyla da metaversede dükkân tasarımı gibi konular dikkat çekti.
Kaynakça;
about.fb.com/news
harchdaily.com
polygon.com
